Η εμπειρία της πρακτικής μου στο Μεξικό, στα πλαίσια του Μ.Π.Σ. Κοινωνιολογίας, ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2022 και χάρη στην παράταση της χρηματοδότησης μου, συνεχίστηκε μέχρι και τον Ιούλιο του ‘23. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποίησα την πρακτική μου στην οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Fray Bartolomé de las Casas (FRAYBA) στην πόλη San Cristóbal de las Casas, στην πολιτεία Τσιάπας. Πρόκειται για μια ιστορική οργάνωση, ανεξάρτητη από το κράτος, που από το 1989 υποστηρίζει ιθαγενικές και μη, κοινότητες και κοινωνικές οργανώσεις στη διεκδίκηση και προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.

Βασισμένοι στο δικαίωμα των ατόμων και των λαών στην αυτοδιάθεση, την αυτονομία, την πολιτιστική πολυμορφία και την αξιοπρεπή ζωή, οι άνθρωποι και οι κοινότητες οργανώνονται, υπερασπίζονται και δημιουργούν νέες πρακτικές για την άσκηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η FRAYBA συνοδεύει τους ανθρώπους σε αυτές τις διαδικασίες, ενώ παράλληλα καταγράφει, συστηματοποιεί, τεκμηριώνει και διεκδικεί τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην πολιτεία Τσιάπας, ιδιαίτερα σε αυτόχθονες περιοχές, με έμφαση στα θέματα των εξωδικαστικών εκτελέσεων, βασανιστηρίων, αυθαίρετων κρατήσεων, εξαφανίσεων, αναγκαστικών εκτοπίσεων, επιθέσεων σε υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παραβιάσεις του δικαιώματος στη γη και την επικράτεια των αυτόχθονων πληθυσμών. Πρόκειται κατά τη γνώμη και εμπειρία μου για μια οργάνωση συνεπή στη δέσμευση της να βαδίζει μαζί με τις κοινότητες και όχι μπροστά, που μοιράζεται αντισυστημικές, αντικαπιταλιστικές και αντιπατριαρχικές αρχές, ταυτίζοντας την με πολιτικές και ειρηνικές προτάσεις, όπως η Έκτη Διακήρυξη της Ζούγκλας Λακαντόνα του EZLN.

Μέσα από τη συμμετοχή μου στην οργάνωση είχα την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά τη δουλειά με τις κοινότητες, τόσο εντός γραφείου, όσο και εκτός, γνωρίζοντας μεγάλο μέρος της Τσιάπας. Συνέβαλα στην συστηματοποίηση πληροφοριών σχετικά με παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην οργάνωση των υποθέσεων παραβιάσεων που αναλαμβάνει η οργάνωση. Συμμετείχα μαζί με την ομάδα σε εργαστήρια για την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πραγματοποιήθηκαν στο πεδίο με κοινότητες, κοινωνικές οργανώσεις και ομάδες με σκοπό τη συνοδεία στην κοινωνικοπολιτική οργάνωση τους. Ακόμα, είχα τη δυνατότητα να συμμετέχω σε συναντήσεις εκπαίδευσης, ανάλυσης της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας και σχεδιασμού δράσεων, μαζί με την ομάδα της οργάνωσης, αλλά και σε συναντήσεις μαζί με άλλες οργανώσεις της πόλης, για ανάλυση της πραγματικότητας και τον σχεδιασμό κοινών δράσεων.

Πρόκειται για εμπειρίες που μου πρόσφεραν την δυνατότητα να μάθω και να γνωρίσω από κοντά την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα και την ιστορία της Τσιάπας. Τις συνεχείς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το κράτος και το παρακράτος, το πεδίο μάχης εγκληματικών οργανώσεων για τον έλεγχο σε μια περιοχή πέρασμα μεταναστών και διακίνησης ναρκωτικών, τις επιθέσεις σε ζαπατίστας και σε υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ατιμωρησία των παραβιάσεων και την υπονόμευση της αυτονομίας των ιθαγενικών κοινοτήτων. Όμως παράλληλα, είχα την πολύτιμη ευκαιρία να δω σε μια πραγματικότητα ολοένα και πιο βαθιάς κοινωνικής απορρύθμισης, τα χωριά να συνεχίζουν να οργανώνονται και να διεκδικούν την αυτονομίας τους, την κοινωνικοπολιτική οργάνωση από τα κάτω και την ανάληψη δράσης, τη δύναμη της κοινότητας και την ενδυνάμωση μέσα από πρακτικές και τελετουργίες της ιθαγενικής κουλτούρας σε συνδυασμό με τον καθολικισμό, μια ιδιαιτερότητα της περιοχής. Είδα στην πράξη την επιρροή της θεολογίας της απελευθέρωσης και της παιδαγωγικής της απελευθέρωσης, θεμελιώδη κινήματα της Λατινικής Αμερικής. Περπάτησα σε ανακτημένα εδάφη από τον Στρατό των Ζαπατίστας για την Εθνική Απελευθέρωση, EZLN. Μοιράστηκα στιγμές με ανθρώπους και χωριά που συνεχίζουν να αγωνίζονται και να διεκδικούν τα δικαιώματα τους, βαδίζοντας με ανθρώπους με κοινό όραμα.

Τέλος, κατά διάρκεια της διαμονής μου στο San Cristóbal, ήρθα σε επαφή και γνώρισα τη μεξικανική κουλτούρα, καθώς και μέρος της κουλτούρας Μάγια, που διατηρείται μέσα από τις πρακτικές των ιθαγενικών κοινοτήτων. Γνώρισα και συναναστράφηκα με ανθρώπους από το Μεξικό, αλλά και από πολλές διαφορετικές χώρες που επισκέπτονται και μένουν στην Τσιάπας, λόγω του κοινωνικοπολιτικού ενδιαφέροντος της περιοχής και ταξίδεψα όσο είχα τη δυνατότητα, γνωρίζοντας έτσι μεγαλύτερο μέρος του πολιτισμού της χώρας.

https://frayba.org.mx/